Na głównej scenie Teatru Wybrzeże w Gdańsku, 25 marca odbyła się doroczna uroczystość z okazji święta wszystkich ludzi teatru. Nagrody wybitnym artystom wręczyli Mieczysław Struk, marszałek województwa pomorskiego i Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska. Aż cztery nagrody otrzymał spektakl Teatrze Wybrzeże pt. „Piękna Zośka” w reżyserii Marcina Wierzchowskiego. Dwukrotnie wyróżniony został grający w nim aktor Piotr Biedroń, a sama produkcja otrzymała nagrodę specjalną i tytuł spektaklu roku 2023.
W uroczystej gali wzięła udział także m.in. Anna Olkowska-Jacyno, wicewojewoda pomorska, radni Sejmiku Województwa, radni Miasta Gdańska, aktorzy i pracownicy pomorskich teatrów oraz członkowie ZASP. Za muzyczną oprawę uroczystej gali, którą prowadzili Katarzyna Borkowska i Marek Sadowski, odpowiadali młodzi adepci III roku Państwowego Policealnego Studium Wokalno-Aktorskiego z Gdyni.
Na gali obecna było również Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska, która wręczała Nagrody Teatralne Miasta Gdańska.
– Dwa lata temu na Gdańskich Targach Książki gościliśmy estońskiego pisarza Andrusa Kivirähka. Mówił, że Estończycy to teatromani. Teatr był dla nich antidotum na duchowe wyjałowienie doby protektoratu Moskwy. Dziś jest rytuałem, rodzinną oczywistością – mówiła prezydent Aleksandra Dulkiewicz. – Mistrz Mrożek pisał, że „Teatr jest praniem sumienia”. W Międzynarodowym Dniu Teatru życzę Państwu, ludziom sceny i kulis, abyśmy my, Polacy, mieli takiego bzika na punkcie teatru, jak mają go Estończycy. A nam, widzom życzę, żebyście Wy – autorzy, reżyserki, scenarzyści, aktorki i aktorzy oraz wszystkie inne osoby za sprawą, których w teatrze dzieje się magia – prali nam sumienia, skutecznie i do czysta.
Nagroda Teatralna Miasta Gdańska
Nagroda Teatralna Miasta Gdańska przyznawana jest od 2008 roku. Otrzymują ją autorki i autorzy najciekawszych teatralnych kreacji artystycznych, stworzonych w roku poprzedzającym przyznanie nagrody. Przyznawane są trzy równorzędne nagrody indywidualne.
Laureatów wybiera kapituła składająca się z przedstawicieli środowiska teatralnego oraz mediów. Nagroda Teatralna Miasta Gdańska ma wymiar finansowy, w tym roku jest to 15 000 złotych brutto dla każdego z laureatów. Łącznie z dzisiejszymi nagrodzonymi uhonorowano niemal 50 twórców teatralnych.
Nagrodę Teatralną Miasta Gdańska za 2023 rok otrzymali:
- Piotr Biedroń – za rolę męską w spektaklu „Piękna Zośka” w reżyserii Marcina Wierzchowskiego w Teatrze Wybrzeże
- Jerzy Snakowski – za reżyserię spektaklu operetkowego „Księżniczka Czardasza” w Operze Bałtyckiej w Gdańsku
- Joanna Borkowska – za scenografię i kostiumy do spektaklu baletowego „Karnawał zwierząt” Camille Saint-Saensa w Operze Bałtyckiej w Gdańsku
Nagrodą Specjalną uhonorowano Teatr Wybrzeże za spektakl „Piękna Zośka” w reżyserii Marcina Wierzchowskiego. Zwycięzcy otrzymali obraz, którego autorką jest Agata Nowosielska.
Podczas uroczystości wręczono także Nagrodę Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury. Otrzymał ją Jarosław Rebeliński, twórcy Teatru Razem, który od ponad 20 lat związanego ze środowiskiem osób z niepełnosprawnością. Teatr Razem powstał w 2005 roku na bazie współpracy PSONI (Koło w Gdańsku) z Windą GAK. Od 2022 grupa teatralna jest na rezydencji artystycznej w Gdańskim Teatrze Szekspirowskim, gdzie prezentuje m.in. spektakl pt. Kto się boi dzikich stworów w reżyserii Dorota Bielskiej.
Nagrody Teatralne Marszałka
Od 1999 roku marszałek województwa pomorskiego, z okazji Międzynarodowego Dnia Teatru (27 marca), honoruje najwybitniejsze artystyczne osiągnięcia minionego roku w dziedzinie teatru. Doceniani są m.in. reżyserzy i aktorzy. Wyróżnienie jest przyznawane również za najlepszy scenariusz, muzykę, scenografię i debiut roku. Nagroda docenia wydarzenia oraz zjawiska artystyczne i kulturalne. Specjalnie powołana kapituła składająca się z przedstawicieli środowiska teatralnego, pomorskich mediów oraz Uniwersytetu Gdańskiego, wybiera również najlepsze przedstawienie roku.
Przyznawane są trzy nagrody indywidualne dla wyróżniających się artystów (o wartości 15 000 zł), Nagroda dla młodego artysty, dedykowana pamięci prof. Jana Ciechowicza (o wartości 10 000zł) oraz nagroda honorowa za Przedstawienie roku (dzieło sztuki).
Nagroda im. prof. Jana Ciechowicza
Nagroda Teatralna Marszałka Województwa Pomorskiego im. prof. Jana Ciechowicza – teatrologa, literaturoznawcy, profesora nauk humanistycznych, wielkiego miłośnika i sprawdzonego przyjaciela sztuki scenicznej. To wyróżnienie dedykowane młodym, świetnie zapowiadającym się twórcom teatralnym. Do grona laureatów dołączyła Karolina Kowalska za świetny warsztat aktorski i intuicję sceniczną, wielopoziomową, niezwykle emocjonalną i przejmującą tytułową kreację „Pięknej Zośki” w spektaklu Marcina Wierzchowskiego w Teatrze Wybrzeże.
Nagrody Teatralne Marszałka Województwa Pomorskiego za rok 2023 otrzymali:
- Piotr Biedroń – za niezwykle dojrzałą i wiarygodną, świetnie zbudowaną, budzącą trwogę, ale i współczucie, kreację Macieja Palucha w spektaklu „Piękna Zośka” w reżyserii Marcina Wierzchowskiego w Teatrze Wybrzeże.
- Karolina Trębacz – za pełną swobody artystycznej i realizmu scenicznego kreację Cory – kobiety zmagającej się z niełatwą codziennością – w musicalu „Kobiety z kalendarza” w reżyserii Jakuba Szydłowskiego w Teatrze Muzycznym im. Danuty Baduszkowej w Gdyni.
- Marcin Wierzchowski – za zbudowany z rozwagą, ale odważnie, mocny i ponadczasowy w przekazie spektakl „Piękna Zośka” wyreżyserowany w Teatrze Wybrzeże
Spektakl Roku 2023
Honorową Nagrodę Teatralną Marszałka Województwa Pomorskiego za Spektakl Roku otrzymała „Piękna Zośka” w reżyserii Marcina Wierzchowskiego w Teatrze Wybrzeże – spektakl niezwykle wyrazisty, mądry choć budzący trwogę, wymykający się ramom czasu i zmuszający widza do głębokiej refleksji.
Nagrodą było dzieło sztuki uznanej pomorskiej malarki Anny Wypych.
Międzynarodowe orędzie z okazji Międzynarodowego Dnia Teatru
Co roku Międzynarodowy Instytut Teatralny (ITI), z okazji teatralnego święta, zamawia u wybitnego przedstawiciela świata teatru okazjonalne orędzie. Teatry na wszystkich kontynentach udostępniają orędzie przygotowane przez wybitną osobowość świata sztuki. Pierwsze, w 1962 r., napisał francuski pisarz Jean Cocteau. W poprzednich latach autorami byli m.in. Judi Dench, John Malkovich, Dario Fo, Krzysztof Warlikowski, Anna Augustynowicz, Anatolij Wasiljew, Carlos Celdrán.
Autorem tegorocznego orędzia jest Jon Fosse, norweski dramatopisarz, laureat zeszłorocznej Nagrody Nobla w dziedzinie literatury.
– Sztuka, dobra sztuka, w zadziwiający sposób potrafi łączyć to, co niepowtarzalne, z tym, co uniwersalne, ba, potrafi sprawić, by niepowtarzalne, ktoś mógłby powiedzieć „obce”, stało się powszechnie, uniwersalnie zrozumiałe. Tym samym sztuka rozsadza granice między językami, częściami świata, krajami. W ten sposób łączy nie tylko to, co cechuje każdego człowieka, ale również, w nieco innym znaczeniu, to, co cechuje grupy ludzi, na przykład narody. (…) Nie przychodzi mi do głowy lepszy sposób łączenia przeciwieństw niż sztuka. Właśnie ona jest przeciwieństwem gwałtownego konfliktu, który, co zbyt często widzimy, znajduje swoje ujście w destrukcyjnych próbach zniszczenia obcego, tego niepowtarzalnie innego, nierzadko poprzez wykorzystanie najbardziej bestialskich odkryć nowej technologii. Czy to będzie terroryzm, czy to będzie wojna. Bo człowiek ma również swoją zwierzęcą stronę i kiedy napędza go instynkt, wtedy ten drugi, obcy, nie jest postrzegany jako ktoś fascynująco enigmatyczny, ale jako zagrożenie dla własnej egzystencji. Wtedy niepowtarzalność i uniwersalnie pojmowaną różnorodność zastępuje równość kolektywna i to, co inne, stanowi zagrożenie, które trzeba zniszczyć. To, co zewnętrznie inne, na przykład religia albo ideologia polityczna, stają się czymś, co trzeba zwalczyć i unicestwić. (…) Wojna to walka przeciwko temu, co w człowieku najgłębsze, wyjątkowe. I jest to zarazem walka przeciwko wszelkiej sztuce, przeciwko temu, co w sztuce najgłębsze. Wojna i sztuka to przeciwieństwa. Wojna i pokój to przeciwieństwa. Sztuka to pokój – czytamy w międzynarodowym orędziu.
Orędzie na Międzynarodowy Dzień Teatru 2024 wystosowane przez Jona Fosse
Nieco młodszą tradycją teatrów w naszym kraju jest wybór polskiego autora adresu
na Międzynarodowy Dzień Teatru. W tym roku Zarząd Polskiego Ośrodka ITI zaszczyt ten powierzył reżyserowi teatralnemu, autorowi tekstów, twórcy instalacji performatywnych
i dyrektorowi artystycznemu Teatru Współczesnego w Szczecinie – Jakubowi Skrzywankowi.
Święto artystów
Podczas uroczystości w Teatrze Wybrzeże wręczono także medale Zasłużony Kulturze GLORIA ARTIS. Odznaczenie za szczególne zasługi w dziedzinie twórczości artystycznej, działalności kulturalnej oraz ochronie kultury i dziedzictwa narodowego odebrały Małgorzata Talarczyk (srebrny medal), Marzena Nieczuja- Urbańska (srebrny medal)oraz Dorota Kolak (która odebrała złoty medal przyznany w 2018 roku).
-Niech dziś, w przeddzień Międzynarodowego Dnia Teatru po raz kolejny wybrzmią słowa, że sztuka jest przekaźnikiem piękna i wrażliwości – przypomniała Anna Olkowska- Jacyno, wicewojewoda pomorska. – Budzi emocje o istnieniu, których czasem nawet nie mamy pojęcia: uduchowia, integruje, zbliża, pomaga nawiązać więzi, łagodzi. Uzewnętrznia nasze stany ducha, lęki, tęsknoty, złości. Bywa intelektualną przyjemnością i co ważnie, nie istnieje nic takiego, czego by nie mogła wyrazić. Bez niej nie bylibyśmy tym, kim jesteśmy. W codziennym życiu musimy używać twardych argumentów, wyjaśniać, tłumaczyć, systematyzować, dowodzić. Ze sztuką jest inaczej. Ona albo zachwyca albo odrzuca, ale zawsze zostawia ślad, a także potrafi zmienić bieg rzeczy.
Marszałek województwa pomorskiego Mieczysław Struk, statuetką Gryfa z okazji 25-lecia Samorządu Województwa Pomorskiego uhonorował Jerzego Kiszkisa.
– 25 lat samorządu to epoka, która zmieniła Pomorze, jego znaczenie w Polsce, w Europie. Chciałbym prosić pana Jerzego Kiszkisa o przyjęcie specjalnych podziękowań za zaangażowanie w tworzenie samorządu na Pomorzu, za wspólną wytężoną pracą, dla dobra wspólnego i rozwoju regionu. Dziękuję panie Jerzy – powiedział marszałek.
W trakcie gali uczczono także Dzień Artysty Weterana, który przypadał na 20 marca. Małgorzata Talarczyk, przewodnicząca gdańskiego oddziału ZASP, wręczyła listy gratulacyjne skierowane do artystów seniorów: Wyróżnieni zostali: Łucja Sobczak, Andrzej Bujak, Maria Wit-Godwod i Janusz Stoppa.
W tym szczególnym dla sztuki scenicznej dniu przypomniano również sylwetki artystów, twórców i wielkich przyjaciół teatru, którzy odeszli w ubiegłym roku.
Marta Formella
Urząd Miejski w Gdańsku
fot. www.gdansk.pl/ D. Paszliński
