Galion to figura dziobowa na żaglowcu. Jak tłumaczy specjalista od tematów morskich Aleksander Gosk – tegoroczny laureat Nagrody Artystycznej Prezydenta Gdyni „Galion Gdyński” za całokształt twórczości, galion to coś, co pierwsze wchodzi w główki portowe, co pierwsze rzuca się w oczy.
I tak jest właśnie z laureatami Galionów Gdyńskich, zaprojektowanych przez Marka Habrata statuetek, które trafiają do osób i instytucji mających szczególny wkład w kreowanie i promowanie gdyńskiej kultury. To oni pierwsi wchodzą w portowe główki z morza kultury – czasem spokojnego, czasem burzliwego.
Galiony Gdyńskie przyznawane są raz w roku za dokonania w roku poprzednim – twórcom, animatorom kultury, kuratorom, debiutantom artystycznym, mecenasom kultury. Nagrody artystyczne mają w Gdyni długą tradycję, po raz pierwszy zostały przyznane w 1996 roku.
– To jedna z ciekawszych i piękniejszych tradycji naszego miasta. Raz do roku spotykamy się, by nagrodzić i podziękować całemu środowisku artystycznemu naszego miasta. Wybieramy tylko tych nielicznych, ale to wyraz szacunku i wdzięczności. Gdynia jest miastem nowoczesnym, miastem które pamięta o swojej historii, ale też dzięki ludziom kultury, ludziom sztuki, możemy żyć w mieście wrażliwym. Dzisiaj chcemy za to bardzo serdecznie podziękować – mówi Wojciech Szczurek, prezydent Gdyni.
Tegoroczna gala wręczenia Galionów Gdyńskich za rok 2022 odbyła się w poniedziałek, 24 kwietnia w Muzeum Miasta Gdyni. Spośród nominowanych, których przedstawiliśmy w artykule Nominowani do Galionów Gdyńskich, zwycięzców wyłoniła powołana przez Prezydenta Gdyni na czteroletnią kadencję (2023-2026) Kapituła w składzie:
- Maja Wagner (przewodnicząca),
- Leszek Kopeć,
- Karin Moder,
- Cyprian Ożóg-Orzegowski,
- Bernadeta Rąbalska,
- Grzegorz Taraszkiewicz,
- Kamil Wicik,
- Joanna Zielińska.
– Cieszę się że, kultura w Gdyni rozwija się i kwitnie, mimo trudnych warunków zewnętrznych, które obecnie panują. Różnorodność i bogactwo projektów artystycznych oraz zaangażowanie twórców są znakiem, że lokalna kultura w Gdyni ma mocne fundamenty i jest w stanie przetrwać trudne czasy. Gdynia docenia i wyraża wdzięczność dla twórców, którzy poprzez swoją pracę artystyczną przyczyniają się do poprawy jakości życia mieszkańców. Mam nadzieję, że takie wyrazy uznania i wsparcia będą zachętą do dalszego rozwijania i promowania kultury w Gdyni – mówi Maja Wagner, przewodnicząca Kapituły Galionów Gdyńskich i naczelnik Wydziału Kultury Urzędu Miasta Gdyni.
Podczas gali, prowadzonej przez członka Kapituły Kamila Wicika, nagrody tradycyjnie wręczał Prezydent Gdyni, który wyraził wdzięczność całemu środowisku artystycznemu za to, że pozwalają dzięki swojej twórczości, aktywności i mecenatowi nad gdyńską kulturą budować w trudnych czasach poczucie radości, refleksji, satysfakcji i dumy z tego, że żyjemy w takim zwykłym miejscu i czasie; za poszukiwania i pogoń za tym co nowe, ciekawe, co nieodkryte; za opisywanie tożsamości Gdyni, strzeżenie tradycji, wartości, historii, szacunek do artefaktów, w których zaklęta jest dusza miasta. Jak podkreślał Wojciech Szczurek, to wszystko składa się na tkankę miasta.
Laureaci
Galiony Gdyńskie przyznawane są w następujących kategoriach:
- kreacja artystyczna – dla wyróżniających się twórców z Gdyni, bądź prezentujących swoje dokonania w mieście,
- animacja kultury – za wybitne osiągnięcia w organizowaniu życia kulturalnego w mieście i promowaniu gdyńskiej kultury,
- debiut artystyczny – dla debiutującego twórcy,
- mecenat kultury – za najbardziej efektywne wspieranie przedsięwzięć kulturalnych,
- całokształt osiągnięć.
Nagrody za rok 2022 otrzymali:
- Laureat w Kategorii Kreacja Artystyczna – Grzegorz Piątek za książkę „Gdynia Obiecana”,
- Laureatka w Kategorii Animacja Kultury – Izabela Łodziński / Klub Desdemona za aktywne wspieranie alternatywnej sceny muzycznej w Gdyni,
- Laureat w Kategorii Debiut Artystyczny – Szczyl / Tymoteusz Rożynek za głośny i obiecujący debiut na polskiej scenie muzycznej,
- Laureat w Kategorii Mecenat Kultury – VBW Engineering Sp. z o.o. w Gdyni za wsparcie oraz opiekę sponsorską nad Teatrem Miejskim im. Witolda Gombrowicza w Gdyni,
- Laureat za Całokształt Twórczości – Aleksander Gosk za wieloletnie zaangażowanie w krzewieniu wiedzy o kulturze morskiej, tradycjach marynistycznych oraz Gdyni.
– Galion to jest figura dziobowa na żaglowcu, czy w ogóle na statku. Galion, czyli coś, co pierwsze wchodzi w główki portowe, pierwsze rzuca się w oczy. Mnie się wydawało, że moja działalność związana jest z zupełnie inną częścią kadłuba statku, mianowicie z rufą, bo tam jest śruba, tam jest napęd. Starałem się napędzać różnego rodzaju aktywności, różnego rodzaju działalność, w związku z tym powiedziałbym tak – mam śrubę, ale szczęśliwy jestem, że dostałem Galion, czyli figurę dziobową, bo to w jakiś sposób wyciąga na światło dzienne to wszystko co robiłem – komentuje Aleksander Gosk przyznanie mu nagrody za całokształt osiągnięć.
Podczas gali Gosk, którego praca związana jest z morską Gdynią od ponad 50 lat, dziękował za dostrzeżenie jego całego dorobku, ale i żartował, że zazdrości koledze Szczylowi nagrody za debiut, gdyż w jego sytuacji jest ona już niemożliwa.
Debiut
Kategoria debiut artystyczny jest szczególna, gdyż pomaga w promocji wschodzących gwiazd, czy też kontynuując wątek morza kultury – wznoszących się fal, dając nadzieję, że zamienią się w prawdziwe tsunami.
– Myślę, że w nagrodzie Galion Gdyński jest pierwiastek obserwacji kolejnych zmian, które zachodzą w środowisku gdyńskiej kultury. Co roku z jednej strony nagrody za całokształt, gdzie podsumowujemy dorobek całego życia, ale też znakomite debiuty. Potem śledzimy losy gdyńskich artystów, z radością obserwując, jak ta nagroda, tu za debiut artystyczny, stała się swego rodzaju furtką, by podbijali Polskę, Europę i świat – mówi Wojciech Szczurek.
Czy prezydent Gdyni słucha rapu, niech pozostanie jego tajemnicą, jednak od wczoraj będzie zapewne obserwował gdyńskiego rapera Szczyla czyli Tymoteusza Rożynka, który urodził się w 2000 roku w Katowicach, a do Gdyni przeprowadził z rodziną w wieku dwóch lat.
Pierwszą rozpoznawalność przyniósł mu utwór „Druga dekada”, który zapewnił mu udział w akcji SBM Starter. Wypuszczane podczas niej debiutanckie single świetnie przyjęły się wśród słuchaczy, osiągając milionowe wyświetlenia. W 2021 roku podpisał kontrakt z Sony Music Entertainment Poland. Album „Polska Floryda” (tak Szczyl nazywa Trójmiasto – odrębny według niego region Polski, który żyje własnym rytmem) miał premierę 15 października 2021 roku. W krótkim czasie swoją twórczością raper dostał się na szczyt polskiej sceny muzycznej, nie tylko tej rozumianej jako hip-hopowa.
Choć młody artysta (młodszy od samych nagród) przyznaje, że o Galionach Gdyńskich przed nominacją nie słyszał, to zarówno samą nominację, jak i nagrodę przyjął z radością. Nagroda dla Szczyla została też przyjęta z wielką radością zgromadzonej w Muzeum Miasta Gdyni publiczności. Przeczytany przez prezydenta Gdyni werdykt wzbudził prawdziwą euforię, a burza wiwatów i braw niosła się w miasto.
– Przyznam szczerze, że pierwszy raz w życiu wraz z nominacją usłyszałem o tych nagrodach i wydaje mi się, że to nie fair i że powinny być bardziej promowane i nagłaśniane jako gdyńskie nagrody. Ucieszyłem się bardzo, że miasto docenia, że ktoś tworzy i jest to na pewno bardzo miłe. To jest zawsze bardzo miłe i bardzo niezręczne, bo publiczne przemowy i dziękowanie jest strasznie trudne – mówi twórca i zapowiada, że teraz jest czas na świętowanie sukcesu.
Dalszych planów artystycznych muzyk nie zdradza, ale zapowiada, że będzie tworzył dalej tak, jak do tej pory. Bo po prostu to lubi.
Jak tworzy Szczyl, można zobaczyć np. w teledysku do utworu Banda, w którym przewijają się obrazy Gdyni i całej „polskiej Florydy”.
Przemysław Kozłowski
UM Gdynia
Fot. Anna Rezulak
