Urodził się w Olsztynie, gdzie zdążył zostawić namacalny ślad, ale prawdziwą karierę zrobił w wielkim świecie. O kim mowa? O wybitnym architekcie Erichu Mendelsohnie. Stowarzyszenie Borussia zaprasza na poświęcony mu festiwal, który rozpocznie się w piątek 21 października i potrwa przez dwa miesiące.
Erich Mendelsohn (ur. 21 marca 1887 r. w Olsztynie, zm. 15 września 1953 r. w San Francisco) to wybitny architekt modernistyczny, uważany za przedstawiciela ekspresjonizmu i twórcę konstruktywizmu. Projektował budynki użyteczności publicznej, w tym domy towarowe, budynki mieszkalne i fabryczne. Jeszcze w trakcie studiów, na zlecenie społeczności olsztyńskich żydów zaprojektował tzw. dom oczyszczeń (budynek znajduje się na terenie dawnego cmentarza żydowskiego w Olsztynie). Dom rodzinny Mendelsohna znajdował się na olsztyńskim Starym Mieście (dziś ul. Staromiejska 10, niegdyś – Podgórna 21), co upamiętnia okolicznościowa tablica wmurowana w ścianę budynku, który stoi dziś na tym miejscu (od strony ul. Św. Barbary).
– Co ciekawe, ten najbardziej rozpoznawalny w świecie olsztynianin, oczywiście po Mikołaju Koperniku, ze wszystkich sztuk najbardziej cenił… muzykę – mówi dyrektor wydziału kultury i ochrony zabytków Urzędu Miasta Olsztyna, Gabriela Konarzewska. – Prawie wszystkie jego projekty powstały pod wpływem muzyki, a szczególnym uwielbieniem darzył kompozycje Jana Sebastiana Bacha.
Co jeszcze inspirowało tego nowatorskiego twórcę?
– Jak sam wielokrotnie odpowiadał, rozległy warmiński krajobraz, z gładkimi jeziorami i przepastnymi lasami – dodaje Gabriela Konarzewska.
Najbardziej znanymi projektami architekta są obserwatorium astronomiczne Wieża Einsteina w Poczdamie, fabryka kapeluszy w Luckenwalde, dom towarowy Rudolfa Petersdorffa we Wrocławiu (obecnie dom handlowy Kameleon), kompleks WOGA, kino Universum i Dom Kolumba w Berlinie, dom towarowy Doblouggarden w Oslo, pawilon De-La-Warr w Bexhill-on-Sea, szpital uniwersytecki Hadassa na Górze Skopus w Jerozolimie.
Uroczysta inauguracja siódmej edycji Festiwalu Mendelsohna „Granice”, którego organizatorami są Fundacja i Stowarzyszenie Wspólnota Kulturowa Borussia, odbędzie się w piątek 21 października o godz. 17:00 w Domu Mendelsohna (ul. Zyndrama z Maszkowic 2). W programie wieczoru inauguracyjnego znajdzie się odsłonięcie pracy „Erich Mendelsohn – tu i teraz”, przygotowanej przez uczniów Liceum Plastycznego im. E. Mendelsohna w Olsztynie pod kierunkiem znanego olsztyńskiego artysty Bartka Świąteckiego. Uroczystość uświetni także koncert litewskiego multiinstrumentalisty Sauliusa Petreikisa, kompozytora i wykonawcy muzyki, która przełamuje granice między tradycyjnym folkiem a eksperymentalnymi gatunkami muzyki.
Tegoroczny festiwal odbywa się w roku jubileuszowym – w 135. rocznicę urodzin patrona wydarzenia. W programie festiwalu, który będzie się odbywał od 21 października do 21 grudnia, znajduje się blisko 30 różnych wydarzeń kulturalnych i edukacyjnych. Zapowiedzi kolejnych wydarzeń będzie można znaleźć na stronie Borussii oraz na Facebooku Festiwalu.
Zainicjowany przez olsztyńską Borussię Festiwal Mendelsohna tworzy przestrzeń do debat wokół aktualnych przemian kulturowych i społecznych w regionie, Polsce i Europie, a także promuje środowiska i działania obywatelskie, ukazując znaczenie twórczości architekta Ericha Mendelsohna oraz szerzej – wielokulturowego dziedzictwa regionu.
Na wszystkie wydarzenia wstęp jest darmowy.
PROGRAM PAŹDZIERNIKOWY:
21 października (piątek)
12:00 – Democracy cake – Przepis na demokrację – gra edukacyjna na temat zasad demokracji dla uczniów. Prowadzenie: Magdalena Lewkowicz (Mrągowo) i grupa projektowa „Generation Europe. The Academy”
17:00 – Dom Mendelsohna, ul. Zyndrama z Maszkowic 2 – oficjalna inauguracja VII edycji Festiwalu Mendelsohna pod hasłem „Granice”
– uroczyste odsłonięcie pracy „Erich Mendelsohn – tu i teraz”, przygotowanej przez uczniów Liceum Plastycznego im. E. Mendelsohna w Olsztynie pod kierunkiem Bartka Świąteckiego
– koncert inauguracyjny: Saulius Petreikis z zespołem w składzie: Chris Ruebens (gitara) i Vytautas Mikeliūnas (skrzypce)
22 października (sobota)
15:30 – Dom Mendelsohna, ul. Zyndrama z Maszkowic 2 – seminarium „Erich Mendelsohn – architektura ponad granicami”
– powitanie i otwarcie seminarium
– „Erich Mendelsohn – architekt z Olsztyna” – pokaz filmu krótkometrażowego Adama Smoczyńskiego
– „Erich Mendelsohn i idea europejska” – prof. Ita Heinze-Greenberg (Zurych)
– „Wieża Einsteina – wieczny pacjent” – Helge Pitz (Berlin)
– „Seidenhaus Weichmann – pierwszy dom towarowy w karierze Ericha Mendelsohna i jego następcy” – dr Ryszard Nakonieczny (Gliwice)
– dyskusja i podsumowanie seminarium
24 października (poniedziałek)
11:00 – Dom Mendelsohna, ul. Zyndrama z Maszkowic 2 – Tradycja i kulturowa tożsamość – warsztaty dla uczniów
Prowadzenie: Ewa Pohlke (Olsztyn/Kowno)
25 października (wtorek)
17:00 – Dom Mendelsohna, ul. Zyndrama z Maszkowic 2 – „Nie jestem ani migrantem, ani emigrantem, jestem obywatelem” – wieczór autorski z prof. Karolem Sauerlandem
Prowadzenie: prof. Aneta Jachimowicz (Olsztyn)
26 października (środa)
11:00 – Ślady historii w krajobrazie – seminarium dla studentów Architektury krajobrazu UWM
15:00 – Biblioteka Uniwersytecka UWM, ul. Oczapowskiego 12B – otwarcie polsko-niemieckiej wystawy „Zagubione wioski Puszczy Piskiej”
Prowadzenie: dr Sabine Grabowski (Düsseldorf), dr Marta Akincza (Olsztyn), Kornelia Kurowska (Olsztyn/Borussia).
UM Olsztyn
