Monika Kaźmierczak, carillonistka miejska, ksiądz prałat Ireneusz Bradtke, proboszcz parafii Wniebowzięcia NMP w Gdańsku i dziennikarski duet Dorota Karaś i Marek Sterlingow z Nagrodami Miasta Gdańska Splendor Gedanensis. Mecenasem Kultury za 2020 rok została Stocznia Cesarska Development. Najstarsze i najistotniejsze gdańskie wyróżnienia w dziedzinie kultury przyznano 15 marca podczas skromnej uroczystości transmitowanej online z Klubu Żak.
– W cieniu epidemii, ale z wielką wdzięcznością po raz 48. wręczamy najważniejsze Kulturalne Nagrody Miasta Gdańska Splendor Gedanensis oraz Tytuł Mecenasa Kultury Miasta Gdańska za rok 2020. To wielka radość i wdzięczność, że właśnie w taki sposób możemy uhonorować tych, którzy czynią otaczający nas świat piękniejszym, a w świecie sławią imię miasta Gdańska – mówiła podczas wystąpienia na otwarcie rozdania nagród Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska.
W tym roku do Nagród Splendor Gedanensis wpłynęło 27 kandydatur. Kapituła wybrała 10 osób reprezentujących bardzo różne dziedziny szeroko rozumianej kultury.
– Gdańsk jest niezwykle bogatym miastem i nie mam na myśli zasobów finansowych czy choćby najwspanialszych zabytków. Mam na myśli gdańszczanki i gdańszczan. Wśród mieszkańców miasta są wybitni uczeni wybitni inżynierowie, społecznicy, prawnicy oraz artyści. Już od dawna podkreślamy jak ważna jest kultura w naszym mieście. Honorujemy artystów nagrodami, medalami i stypendiami. Szczególnie teraz, w okresie pandemii widzimy potrzeby twórców. Gdańsk widzi artystów, okazuje im szacunek. Gdańsk artystów kocha. – mówił Andrzej Stelmasiewicz, przewodniczący komisji Kultury i Promocji w Radzie Miasta Gdańska.
Laureatów wybrała kapituła pod przewodnictwem Andrzeja Stelmasiewicza, w której skład wchodzili przedstawiciele wyższych uczelni w Gdańsku, przedstawiciele prezydenta Gdańska, ubiegłoroczni laureaci nagrody i przedstawiciele gdańskich mediów.
Podczas rozdania nagród w formie filmowej animacji przedstawiono sylwetki wszystkich 10 nominowanych. Była także szansa na chwilę rozmowy. Nominowani łączyli się online z prowadzącą wydarzenie Małgorzatą Brajner, aktorką Teatru Wybrzeże.
Nagrody otrzymali
- ksiądz prałat Ireneusz Bradtke, proboszcz parafii Wniebowzięcia NMP za rewitalizację i ochronę dziedzictwa kulturowego Bazyliki Mariackiej w Gdańsku.
- Dorota Karaś i Marek Sterlingow, dziennikarski duet, za pasjonującą i doskonale udokumentowaną książkę „Walentynowicz. Anna szuka raju” wydaną przez Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.
- Monika Kaźmierczak, carillonistka miejska, za wirtuozerię i popularyzację muzyki carillonowej, które przyczyniły się do wpisania gdańskiej kultury carillonowej na krajową listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Narodowego Instytutu Dziedzictwa.
– Chciałbym, żeby wszyscy nominowani uznawali się za zwycięzców. Nikt nie przegrał. Każda z tych osób zasługuje na najwyższe laury. Tym szczególnie wyróżnionych chciałbym złożyć wielkie gratulacje i wielki szacunek za to, co już zrobili dla Gdańska, gdańszczan, dla gdańskiej kultury i sztuki – dodał Andrzej Stelmasiewicz.
Mecenasem Kultury Gdańska została Stocznia Cesarska Development – wybrana za udostępnienie terenów postoczniowych i wsparcie sponsorskie projektów kulturalnych realizowanych przez młodych artystów w WL4Mleczny Piotr czy CUMY – inicjatywę młodych projektantów i rzemieślników. Ta przychylność dla artystów wszystkich dziedzin daje im możliwość zaistnienia na dawnych Halach Stoczni, jak i na jej terenie
Uroczystość w trudnym czasie pandemii
Panująca pandemia spowodowała, że wydarzenie miało skromna charakter i odbyło się online bez udziału publiczności. Pominięto także artystyczną część wydarzenia. O wyjątkowym czasie wspominała prezydent Gdańska.
– Pogodę tego dnia mąci rosnąca liczba zachorowań, a także zaostrzenie rygorów sanitarnych. W ostatnim roku pożegnaliśmy, zbyt wielu ludzi kultury, promotorów Gdańska. Pozwólcie, że wspomnę tylko kilkoro z nich. Maciej Kosycarz, wybitny fotoreporter, Ryszard Ronczewski, aktor. A niedawno odszedł od nas profesor Jerzy limon twórca Teatru Szekspirowskiego w Gdańsku, który był laureatem Nagrody Splendor Gedanensis za 1998 rok. Wtedy były za nami już pierwsze edycje Festiwalu Szekspirowskiego, a chyba niewielu z nas wierzyło, że powstanie Teatr Szekspirowski z prawdziwego zdarzenia. I to powstanie w tym samym miejscu, gdzie w XVII wieku do Gdańska przyjeżdżały trupy aktorskie grające przedstawienia Szekspira. Dziś mamy wybitny teatr, budynek z otwieranym dachem. Będzie bardzo brakowało nam tego ducha. Wszystkim tym, którzy odeszli w minionym roku należy się nasza cześć i pamięć. Nie będzie dziś radosnych fanfar ani emocjonującego koncertu, jak to wcześniej bywało. Naszą tegoroczną uroczystość zamknęliśmy w prostej formule. Niemniej jednak nasze serca przepełnia wdzięczność i radość. Gratulacje dla wszystkich nominowanych, ale szczególne ukłony dla tych, którzy odebrali nagrody Splendor Gedanensis i Tytuł mecenasa Kultury Miasta Gdańska za rok 2020 – mówiła podczas uroczystości Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska.
Biogramy Laureatów
Monika Kaźmierczak
Teoretyczka muzyki i dyrygentka chóralna, ale przede wszystkim carillonistka miasta Gdańsk i aktywna popularyzatorka instrumentu składającego się z kilkudziesięciu dzwonów.
Absolwentka gdańskiej Akademii Muzycznej po kierunkach teorii muzyki, muzyki kościelnej oraz dyrygentury chóralnej. Ukończyła także Niderlandzką Szkołę Carillonową w Amersfoort. Naukę gry na carillonie rozpoczęła w 2000 roku podczas kursów u Gerta Oldenbeuvinga organizowanych przez Muzeum Historyczne Miasta Gdańska. „Po »Wlazł kotek na płotek« nie może poznać czerwonych piątych palców. Po fudze Bacha robi się jej dwadzieścia pęcherzy. Stare zimowe rękawiczki, które zakłada dla ochrony, przecierają się na wylot” opisywała początki nauki gdańskiej carillonistki Magdalena Grzebałkowska.
Dzisiaj w macierzystej uczelni uczy m.in. carillonu. W latach 2011-2015 była prezeską Polskiego Stowarzyszenia Carillonowego, a od 2006 do 2017 roku prowadziła Chór Mieszczan Gdańskich. Od 2018 roku nominalnie pełni funkcję carillonistki miejskiej. Aktywnie organizuje koncerty w Gdańsku (m.in. Gdański Festiwal Carillonowy) i sama koncertuje w Polsce i na świecie.
Nagrodzona za wirtuozerię i popularyzację kultury carillionowej poprzez różnorodność koncertów gdańskich carillonów oraz za starania o wpisanie jej na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego.
Ksiądz Prałat Ireneusz Bradtke
Ksiądz Prałat Ireneusz Bradtke w latach 1993 – 2009 kierował odradzającą się Caritas Archidiecezji Gdańskiej, gdzie dał się poznać jako sprawny menedżer i wizjoner, który zbudował struktury i animował działalność charytatywną tej ważnej instytucji kościelnej. W przeszłości kapelan w Zakładzie Karnym w Gdańsku-Przeróbce, proboszcz parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Sopocie, a także Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Żukowie, od grudnia 2015 jest proboszczem parafii rzymskokatolickiej pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gdańsku i gospodarzem najcenniejszego gdańskiego zabytku architektury, czyli konkatedralnej Bazyliki Mariackiej.
Nagrodzony za gruntowną renowację jednej z ikon Gdańska – niemal 700-letniej Bazyliki Mariackiej. Zakres prac zrealizowanych od momentu objęcia przez niego funkcji proboszcza, a sfinalizowanych do końca 2020 r., jest największy od czasów odbudowy Bazyliki po drugiej wojnie światowej. Dzięki tym działaniom bezcenny zabytek, słusznie zwany Koroną Miasta Gdańska, odzyskał należne sobie piękno. Wpłynęło to w kapitalny sposób na poprawę estetyki, wartości zabytkowych i atrakcyjności turystycznej całego zespołu urbanistycznego Głównego Miasta Gdańska. Bazylika Mariacka została ponadto przystosowana do nowych funkcji kulturalnych dzięki stworzeniu nowoczesnej multimedialnej sali wystawowej w pomieszczeniach dawnej kotłowni.
Dorota Karaś i Marek Sterlingow
Dorota Karaś, dziennikarka Gazety Wyborczej w Gdańsku, jej teksty ukazują się w Wysokich Obcasach i Dużym formacie. Autorka książek „Szafa, czajnik, obwodnica. Rozmowy z obcokrajowcami” i biografii „Cybulski. Podwójne salto”. Jest Laureatką Nagrody Specjalnej Marszałka Województwa Pomorskiego w dziedzinie kultury, którą otrzymała m.in. za „kunszt warsztatu i niezwykłą estetykę prac” za książki poświęcone Zbyszkowi Cybulskiemu i Annie Walentynowicz.
Marek Sterlingow, dziennikarz przez lata związany z redakcją Gazety Wyborczej w Gdańsku. Były korespondent wojenny w Afganistanie, a następnie szef wydawców portalu Gazeta.pl. Pracował w Radiu Gdańsk. Pisał m.in. do Przekroju, Forbes`a i Polityki. Były redaktor naczelny magazynu Pomorskie. Współautor „Narodzin Solidarności. Kronik sierpniowych”.
Nagrodzeni za książkę „Walentynowicz. Anna szuka raju”, która jest nie tylko rzetelnym biograficznym śledztwem, ale i wciągającą opowieścią o kobiecie, której życie było nierozerwalnie związane z najważniejszymi wydarzeniami w powojennej Polsce.
Książka „Walentynowicz. Anna szuka raju” znalazła się na liście 11 najlepszych książek 2020 roku wg tygodnika Polityka, otrzymała Grand Press publiczności w kategorii „książka reporterska roku 2020”. Także wielu blogerów piszących o literaturze w swoich rocznych podsumowania odnotowało fakt wydania książki, jako jedno z ważniejszych wydarzeń ubiegło roku.
Do Nagrody za osiągnięcia w 2020 nominowani byli także: Filip Berkowicz, Bogna Burska, Rafał Kłoczko, Anna Królikiewicz, Piotr Pawlak, Andrzej Szadejko i Katarzyna Warzecha.
Nominowani do Tytułu Mecenasa Kultury Gdańska za 2020 rok byli także: Energa S.A., Grupa LOTOS S.A. i ZIAJA Ltd. Zakład Produkcji Leków sp. z o.o..
Nagroda z tradycjami
Nagroda Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury „Splendor Gedanensis” to najstarsze i najważniejsze gdańskie wyróżnienie w dziedzinie kultury. Przyznawane jest co roku, osobom fizycznym lub nieformalnej grupie twórczej, za wybitne osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej i upowszechniania kultury oraz za wybitne zasługi w promocji twórców i kultury Gdańska wśród jego mieszkańców, w kraju i za granicą.
Tradycja nagradzania twórców gdańskiej kultury sięga początku lat 70 tych. W sierpniu 1973 roku ówczesny przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej Jan Nikołajew po raz pierwszy ogłosił ustanowienie Nagrody Miasta Gdańska. Od tego czasu wyróżnienie to przyznawane jest raz do roku, zaś od 2004 r. nosi nazwę „Splendor Gedanensis”.
Przez wiele lat laureaci otrzymywali tylko dyplomy. Z czasem dołączono do nich również gratyfikację finansową. Obecnie wysokość nagrody to 20 tysięcy złotych.
Marta Formella
Urząd Miejski w Gdańsku
