Gdynia od lat prowadzi działania proklimatyczne, które mają na celu dbałość o środowisko i poprawę jakości życia mieszkańców. Wieloletnia polityka miasta w tym obszarze została doceniona podczas 9. edycji konkursu Eco-Miasto. Organizują go Centrum UNEP/GRID oraz Ambasada Francji w Polsce. Gdynia otrzymała nagrodę główną dla miasta powyżej 100 tys. mieszkańców w kategorii „Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii”. Jury zwróciło uwagę na działania w zakresie termomodernizacji i odnawialnych źródeł energii, a także projekty edukacyjne realizowane w naszym mieście.
Celem konkursu Eco-Miasto jest nagradzanie i promocja najbardziej zaangażowanych w zrównoważony rozwój polskich jednostek samorządu terytorialnego. W jego ramach są wyróżniane projekty, które poprawiają jakość życia mieszkańców aglomeracji miejskich, a przede wszystkim pozytywnie wpływają na środowisko.
W tym roku odbyła się 9. edycja przedsięwzięcia. Galę wręczenia nagród zorganizowano w środę, 28 września w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie. Jury konkursowe powołane przez Ambasadę Francji w Polsce wyłoniło laureatów w pięciu kategoriach: „Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii”, „Zrównoważona mobilność”, „Odpady, gospodarka o obiegu zamkniętym”, „Zieleń miejska, błękitno-zielona infrastruktura” oraz „Gospodarka wodna”.
Do Gdyni trafiła nagroda główna dla miasta powyżej 100 tys. mieszkańców w kategorii „Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii”. Jak można było usłyszeć w uzasadnieniu, jury doceniło Gdynię za konsekwentne, wieloletnie działania na rzecz poprawy efektywności budynków, podejmowanie partnerstwa oraz konsultacje społeczne i komunikację z mieszkańcami, stowarzyszeniami, przedsiębiorcami, a także innymi samorządami. Zauważono również liczne działania edukacyjne i informacyjne w kwestii poprawy efektywności energetycznej. Szczególną uwagę jury zwróciły natomiast: kompleksowa modernizacja energetyczna budynków użyteczności publicznej i komunalnych, promowanie miejskiej sieci ciepłowniczej jako źródła ogrzewania budynków publicznych, a także likwidacja w budynkach mieszkalnych pieców na paliwo stałe i montaż instalacji fotowoltaicznych na dachach budynków użyteczności publicznej.
Podczas gali gdyński samorząd reprezentował wiceprezydent Michał Guć, który odebrał wyróżnienie.
– To bardzo ważna nagroda. Dziękuję za przyznanie jej właśnie naszemu miastu. Tak naprawdę to wyróżnienie dla mieszkańców Gdyni, bo w działaniach proklimatycznych biorą udział nie tylko urzędnicy. Włączają się w nie także inne lokalne środowiska. Bardzo ważne dla nas są m.in. działania w szkołach, czyli np. „Strażnicy energii”, gdzie staramy się uczyć młodych gdynian, jak być efektywnym energetycznie. Mamy nadzieję, że ziarno, które dzisiaj siejemy, przyniesie obfite plony i w przyszłości Gdynia będzie jeszcze bardziej przyjaznym klimatycznie miastem – powiedział Michał Guć, wiceprezydent Gdyni ds. innowacji.
Nagrodę w tej samej kategorii, ale dla miasta poniżej 100 tys. mieszkańców dostały Kalety – za kompleksową i konsekwentną poprawę efektywności energetyczną budynków.
W kategorii „Zrównoważona mobilność” doceniono Stalową Wolę oraz Wrocław. Z kolei za działania w obszarze odpadów i gospodarki o obiegu zamkniętym nagrodzono Zamość i Rybnik. W kategorii „Zieleń miejska, błękitno-zielona infrastruktura” jury wyróżniło Konin oraz Kraków. Natomiast nagrodę za działania z zakresu gospodarki wodnej otrzymał Gdańsk.
Działania Gdyni
Gdynia od lat prowadzi politykę proekologiczną i proklimatyczną. Wykonuje audyt energetyczny, termomodernizację budynków, monitoring zużycia energii, a także instaluje odnawialne źródła energii.
W 2017 roku w Gdyni został uruchomiony system monitorowania zużycia energii w budynkach gminnych InvisoLite. Gromadzi on dane dotyczące zużycia energii elektrycznej, gazu, ciepła sieciowego i wody na podstawie wpisywanych przez operatorów faktur. W 2018 roku zostało zawarte porozumienie z firmą Dalkia, wykonawcą systemu, w sprawie współpracy na rzecz zwiększenia efektywności energetycznej budynków. Obecnie w bazie znajduje się ok. 38 tys. faktur. Na podstawie uzyskanych danych podejmowane są działania w celu podniesienia efektywności energetycznej.
W ramach realizowanych projektów kompleksowych modernizacji energetycznych budynków użyteczności publicznej planowany jest montaż instalacji fotowoltaicznych na dachach wybranych obiektów.
Nasze miasto należy też do Klastra Technologii Wodorowych, który zainaugurował swoją działalność w sierpniu 2017 roku. Jego celem jest inicjowanie działań na rzecz zwiększenia znaczenia technologii wodorowych oraz czystych technologii węglowych poprzez wspieranie członków klastra i podmiotów współpracujących w rozwoju innowacyjnych rozwiązań na rzecz efektywności energetycznej i gospodarki niskoemisyjnej.
– Wyzwania klimatyczne wymagają bardzo przekrojowych działań, dlatego nagroda, którą otrzymaliśmy jest tak cenna. W Gdyni konsekwentnie realizujemy m.in. inwestycje związane z termomodernizacją budynków użyteczności publicznej. W ten sposób lepiej chronimy je przed utratą ciepła i zmniejszamy zapotrzebowanie na zużycie energii. Korzyści są zatem wielowymiarowe. Ponadto dostrzegamy też potencjał technologii wodorowej. Wodór jest bowiem paliwem przyszłości. Nasze samorządowe plany związane z tą technologią dotyczą przede wszystkim komunikacji miejskiej, ale mamy pełną świadomość, że warto współpracować w tym kierunku z lokalnym biznesem – podkreśla Katarzyna Gruszecka-Spychała, wiceprezydent Gdyni ds. gospodarki.
Gdynia realizowała projekt „Piecodoradcy”, w którego ramach mieszkańcy ogrzewający swoje domy piecami na paliwo stałe mogli skorzystać z porad ekspertów, a także skorzystać z przeglądów kominiarskich, czyszczenia instalacji i drobnych modernizacji instalacji grzewczych.
Gdynia oferuje mieszkańcom miejskie dotacje na wymianę pieców węglowych na nowe, bardziej ekologiczne źródła ogrzewania. Gdynianie mogą się również ubiegać o dofinansowanie na ten cel z rządowego programu „Czyste powietrze”. Według założeń do 2023 roku w budynkach komunalnych mają zostać zlikwidowane piece na paliwo stałe. Planowane są też kolejne działania w obszarze kompleksowej modernizacji energetycznej budynków publicznych.
Ponadto miasto podejmuje szereg innych działań na rzecz czystego powietrza. Uczestniczy m.in. w programie „Ciepłolubni”, który zachęca do korzystania z miejskiej sieci ciepłowniczej. Wspólnie z sąsiednimi samorządami i OPEC Gdynia przygotowała też mapy termowizyjne, które wskazują miejsca, gdzie ubytki ciepła są największe.
Straż Miejska w Gdyni edukuje mieszkańców i prezentuje, jak efektywnie palić w piecu. Funkcjonariusze przeprowadzają dla mieszkańców nieodpłatne pokazy palenia metodą odgórną. Prezentacje odbywa się na żywo na dwóch pokazowych piecach typu koza. Strażnicy prowadzą również kontrole palenisk domowych.
Ważnym edukacyjnym działaniem jest z kolei projekt „Strażnicy energii”. Ma on na celu zapoznanie dzieci i młodzieży z gdyńskich szkół z tematyką ochrony klimatu i oszczędzania energii. W jego ramach w placówkach edukacyjnych działają specjalne zespoły. Młodzi ludzie przez cały rok realizują różnego rodzaju działania, które pomagają obniżyć rachunki szkoły za prąd czy ciepło. Połowa zaoszczędzonej kwoty wraca do nich i może być przeznaczona na wybrany przez uczniów cel.
Konferencja Eco-Miasto
Gala konkursu Eco-Miasto 2022 zwieńczyła konferencję pt. „Nadzieja w czasach niepewności”. Podczas wydarzenia eksperci i samorządowcy rozmawiali m.in. o rozwoju społecznym, gospodarczym i środowiskowym miast, o europejskich trendach i dobrych praktykach energetycznych.
W jednym z paneli – „Chronić powietrze, chronić klimat” – wziął udział wiceprezydent Gdyni Michał Guć. W debacie towarzyszyli mu Andrzej Gemra – ekspert ds. public daffaires i elektromobilności Renault Polska, Dorota Zawadzka-Stępniak – dyrektor Biura Ochrony Powietrza i Polityki Klimatycznej Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy, Beata Jędrzejewska-Kozłowska – dyrektor Wydziału Energii i Klimatu Urzędu Miasta Lublina oraz Sylwia Słomiak – doradca ds. zrównoważonego rozwoju miast.
Prelegenci mówili m.in. o planowaniu przestrzennym, mobilności, zieleni miejskiej, czystości powietrza czy kryzysie klimatycznym. Jednym z głównych tematów był też zrównoważony transport. Prowadząca debatę Magdalena Krukowska, dziennikarka magazynu „Forbes”, zapytał m.in. o to, jak większych elektromobilność.
– Bardzo ważna jest edukacja, ponieważ cały czas większość społeczeństwa nie rozumie, przed jakimi wyzwaniami stoimy i że tylko wspólnie możemy zrobić coś pozytywnego. Gdynia ma nowoczesny, ekologiczny tabor. Wśród pojazdów komunikacji miejskiej są m.in. trolejbusy i elektrobusy. Jednak same elektrobusy nie załatwią niczego, jeśli ludzie nie będą z nich korzystać. Kluczowym wyzwaniem jest edukacja – mówił wiceprezydent Gdyni.
O inicjatywie
Eco-Miasto to ogólnopolski projekt, którego celem jest popularyzowanie idei zrównoważonego rozwoju miast. Projekt został zainicjowany w 2013 roku i od tego czasu stał się jedną z najbardziej rozpoznawalnych wśród samorządów lokalnych inicjatyw związanych z ochroną środowiska.
Konkurs dla miast i międzynarodowa konferencja tworzą przestrzeń do wymiany doświadczeń między samorządami i promocji najlepszych rozwiązań w obliczu aktualnych wyzwań.
Eco-Miasto to wspólny projekt Ambasady Francji w Polsce i Centrum UNEP/GRID Warszawa współorganizowany przez „Teraz Środowisko”.
Zapis konferencji i gali Eco-Miasto 2022:
Magdalena Czernek
fot. A. Pawłowski
