Gdynia jako jedno z pierwszych miast w Polsce kompleksowo zajmie się problemem depresji poporodowej. To bardzo ważna inicjatywa, ponieważ najnowsze badania pokazują, że jeśli choroba ta nie jest leczona, ma negatywny wpływ na życie dziecka i całej rodziny.
Depresja poporodowa pojawia się zazwyczaj w ciągu 12 miesięcy od porodu. Badania pokazują, że doświadcza jej co dziesiąta kobieta, która została mamą, ale można też zachorować w czasie ciąży.
Tymczasem dane NFZ pokazują, że w 2019 roku ani jedna mieszkanka Gdyni nie była leczona z powodu depresji poporodowej. Natomiast w 2020 roku w warunkach stacjonarnych leczono jedną pacjentkę z naszego miasta z takim rozpoznaniem.
– Każda mama w pierwszym okresie macierzyństwa boryka się z bardzo wieloma problemami. Jednym z nich, niezwykle poważnym, może być zjawisko depresji okołoporodowej. Tylko niestety często jest to bagatelizowane. Chcemy, aby każda mama w Gdyni czuła wsparcie i opiekę, nie tylko najbliższej rodziny, ale także i samorządu – mówi Bartosz Bartoszewicz, wiceprezydent Gdyni ds. jakości życia. – Stąd jako jedno z pierwszych miast w Polsce wprowadzamy system kompleksowego wsparcia dla wszystkich osób, które borykają się ze zjawiskiem depresji okołoporodowej. W gdyńskim programie oferujemy profesjonalną pomoc kobietom, a także ich rodzinom. Zajmiemy się również szkoleniem personelu medycznego, który towarzyszy w trakcie narodzin, aby jak najwcześniej wychwytywać objawy depresji i wkraczać z leczeniem. Jesteśmy przekonani, że te działania zwiększą jakość opieki okołoporodowej w naszym mieście.
Kamienna twarz mamy
Kilkanaście lat temu światem medycyny wstrząsnął klasyczny już eksperyment Edwarda Tronica, amerykańskiego psychologa, zajmującego się badaniem niemowląt. Nazwano go „eksperymentem z kamienną twarzą”. Polegał o na tym, że początkowo filmowano interakcję między matką a dzieckiem – gdy ta odpowiada na reakcję niemowlęcia, uśmiecha się do niego, jest z nim w stałym kontakcie, a z czasem – proszono ją, aby na kilka minut przestała reagować i zachowała kamienną twarz. Badane dzieci wydają się być przerażone brakiem reakcji ze strony mamy, robiły wszystko, aby przywrócić ekspresję jej mimiki, gdy to im się nie udawało głośno płakały.
W trakcie eksperymentu twarz mamy zamierała na kilkanaście minut. W czasie, gdy choruje ona na depresję, może nie nawiązywać reakcji ze swoim dzieckiem całymi miesiącami. Badania pokazują, że brak bezpiecznej więzi w pierwszych latach życia ma ogromne znaczenie dla przyszłego życia dzieci.
Doktor Magdalena Chrzan – Dętkoś z Uniwersytetu Gdańskiego, współtwórczyni Centrum Terapii Depresji, która od kilku lat prowadzi badania depresji poporodowej na terenie Polski i która jest obecnie jednym z najbardziej uznanych ekspertów w tej dziedzinie, będzie jednym z koordynatorów projektu w Gdyni.
– Z moich doświadczeń wynika, że kobiety cierpiące na depresję poporodową często nie są w stanie zaopiekować się sobą i poprosić o pomoc – mówi specjalistka. – Dlatego tak ważne są badania przesiewowe, które robią pielęgniarki i położne. Za pomocą specjalnego formularza, Edynburskiej Skali Depresji jesteśmy w stanie odpowiednie wcześniej wychwycić pierwsze symptomy choroby i wkroczyć z pomocą. Nasza działania w Gdyni będą unikatowe, mało bowiem się mówi o tym, że na depresję poporodową coraz częściej zapadają również ojcowie. Bardzo ważne są również szkolenia, które chcemy przeprowadzić wśród pielęgniarek i położnych..
Każda mama (i każdy tata) otrzyma pomoc
Program profilaktyki i wczesnego wykrywania depresji poporodowej wśród mieszkanek Gdyni zaplanowano na lata 2021-2023. Realizatorem jest Gdyńskie Centrum Zdrowia oraz Stowarzyszenie Praktyków Profilaktyki Społecznej we współpracy z Centrum Terapii Depresji.
To niezwykle istotne bo Centrum Terapii Depresji – skupia naukowców i praktyków, którzy od kilku lat zajmują się problemem depresji poporodowej i wypracowali skuteczne procedury jej leczenia.
– Depresja poporodowa to niezwykle ważny temat, który niestety jest bagatelizowany – mówi Anna Melki, dyrektor Gdyńskiego Centrum Zdrowia – Kobiety nie sięgają po pomoc, bo często nie wiedzą, że taką pomoc mogą otrzymać. Dlatego nasz program zabezpieczy profesjonalne wsparcie dla wszystkich kobiet w okresie okołoporodowym. Już teraz można się zgłaszać na bezpłatne konsultacje dzwoniąc pod numer telefonu 58 58 58 099 lub mailowo kontakt@centrumdepresji.pl. To jest część programu, która jest adresowana bezpośrednio do kobiet doświadczających depresji. Natomiast druga część programu dotyczy badania skali depresji. Kolejnym zadaniem tego programu jest szkolenie personelu medycznego czyli wszystkich osób, które zawodowo pomagają osobom doświadczającym depresji poporodowej. Mamy nadzieję, że ten program pomoże wyjść z cienia osobom, które doświadczają bólu, depresji, i nie radzą sobie, a mają prawo sięgnąć po profesjonalną pomoc.
Pomoc dla rodziców, którzy stracili dziecko
W ramach programu, dla mieszkanek Gdyni, które są w ciąży, bądź w ciągu ostatniego roku zostały mamami zaplanowano badania przesiewowe mające na celu wykrycie podwyższonego ryzyka wystąpienia depresji poporodowej. W przesiewie realizowanym przez przeszkolony personel medyczny wykorzystywany będzie standaryzowany kwestionariusz Edynburskiej Skali Depresji Poporodowej ESDP.
Dla kobiet z wykrytym podwyższonym ryzykiem wystąpienia depresji zaplanowano 1 konsultacje psychiatryczną oraz wsparcie psychologiczne (min. 1 sesja). W zależności od potrzeb możliwe jest zwiększenie liczby sesji.
– Panie mogą liczyć na takie interwencji psychologiczne, które, jak pokazują badania są w tym stanie bardzo pomocne – mówi Katarzyna Wołodko, kierownik Centrum Terapii Depresji – Te interwencje to cykl od trzech do pięciu spotkań, podczas których osoby chore mogą zrozumieć swój stan, to co się z nimi dzieje. Jest także wsparcie dla rodziców, którzy są zagrożeni depresją, również po utratach dzieci. Oferujemy także warsztaty i szkolenia dla personelu medycznego, zatrudnionego w palcówkach w Gdyni, pod kątem rozumienia depresji, diagnozowania jej u kobiet skalą edynburską.
Bezpłatne konsultacje psychologiczne oraz psychiatryczne dla kobiet w ciąży/ po porodzie/ po doświadczeniu straty realizowane będą w placówkach Centrum Terapii Depresji przy al. Zwycięstwa 244 m 1 i ul. Abrahama 64 m 4. Rejestracja na konsultacje pod numerem tel. 58 58 58 099 w godz. 8.00-20.00 w dni powszednie i soboty lub e-mail kontakt@centrumdepresji.pl.
Dla personelu medycznego zaplanowano realizację szkoleń ze specjalistami z zakresu depresji poporodowej, w szczególności właściwego posługiwania się kwestionariuszem ESDP.
Zainteresowani mogą się rejestrować telefonicznie pod numerem 601 739 441 lub mailowo na adres kontakt@centrumdepresji.pl. Szkolenia odbywają się w Centrum Terapii Depresji przy Alei Zwycięstwa 244 m1 w Gdyni. Proponowane terminy szkoleń to: 25.11, 09.12, 16.12 w godz. 9:00 – 13:00.
Przewidziano także kampanię informacyjno-edukacyjną dla mieszkańców oraz funkcjonowanie rady programowej wspierającej realizację programu.
Aneta Marczak
UM Gdynia
