16 i 17 września 2021 w gdańskim Ratuszu Głównego Miasta odbędzie się konferencja naukowa poświęcona XVII-wiecznej historii Twierdzy Wisłoujście. W dyskusji weźmie udział 20 prelegentów z kraju i zagranicy, którzy przedstawią i omówią zagadnienia związane z archeologią, historią morską oraz historią wojskowości, architektury, sztuki i społeczeństwa. W czwartek, 16 września, o godz. 17.00 odbędzie się dyskusja panelowa o przyszłości gdańskiej fortyfikacji morskiej.
– Mija 5 lat od wydania ostatniej książki Muzeum Gdańska poświęconej historii Twierdzy Wisłoujście. Wówczas zaprezentowano wyniki przeprowadzonych parę lat wcześniej badań archeologicznych. W tym roku wracamy do wątków związanych z historią XVII wieku w szerszym ujęciu. W tym okresie położona u ujścia Wisły fortyfikacja morska była wystawiona na najcięższe próby w czasie wojen ze Szwecją i spełniła swoje zadanie. W nadchodzącej konferencji weźmie udział 20 prelegentów z Polski, Szwecji oraz Finlandii. Omówione przez nich zagadnienia i wątki na pewno zainteresują miłośników historii Gdańska – mówi Waldemar Ossowski, dyrektor Muzeum Gdańska.
Komisja śledcza po Bitwie pod Latarnią
W nocy z 5 na 6 lipca 1628 roku w pobliżu twierdzy Wisłoujście miała miejsce bitwa, w której szwedzka flota zadała zacumowanym tu polskim okrętom poważne straty. Choć wojska królewskie wiedziały o zbliżającym się nieprzyjacielu, utraciły dwa statki – „Świętego Jerzego” i „Żółtego Lwa”. Z kolei ciężko uszkodzony „Feniks” otrzymał trzydzieści pięć trafień. W przeciągu paru godzin zginęło przeszło stu marynarzy i żołnierzy piechoty morskiej, admirał Fentross oraz dwaj kapitanowie: Kizero i Teschke.
– Po bitwie w sejmie rozpoczęto dochodzenie mające wyjaśnić, kto jest odpowiedzialny za niepowodzenie. Winą obarczono nieżyjącego kapitana Teschke oraz kapitana Meylekensa z „Feniksa”, który opuścił swój okręt wraz z załogą. Przesłuchano prawie 40 uczestników bitwy. Ich mijające się z listownymi relacjami królewskich komisarzy zeznania, które tworzą zupełnie nowy obraz bitwy, nie były do tej pory szerzej omawiane. Podczas wykładu wysłuchamy części z nich zobaczymy, jak opisywali całe starcie i być może odpowiemy na jedno z fundamentalnych pytań stawianych przez historyków: „jak było naprawdę i kto był winny porażki?” – mówi Maciej Flis z Muzeum Gdańska, kierownik Twierdzy Wisłoujście.
Podczas sesji zostaną zaprezentowane również wyniki prowadzonych w ubiegłych latach prac konserwatorsko-architektonicznych. Referaty wygłoszą pracownicy naukowi z Muzeum Gdańska, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytetu Gdańskiego, Politechniki Gdańskiej, Narodowego Muzeum Morskiego, Muzeum Narodowego w Gdańsku, Muzeum Wojska Polskiego, Espoo City Museum z Finalndii, Nadbałtyckiego Centrum Kultury, Biura Architekta Miasta Gdańska oraz Stowarzyszenia Dawnej Broni i Barwy.
Zapomniane miejsce pamięci
Jedyna nowożytna morska fortyfikacja dawnej Rzeczpospolitej otworzy się dla zwiedzających ponownie w 2024 roku. Rewitalizacja realizowana dzięki dofinasowaniu Unii Europejskiej ma celu przygotowanie nowych przestrzeni wystawienniczych w forcie i poza nim, a także przygotowanie pomieszczeń usługowych i warsztatowych.
– Mimo rosnącego zainteresowania historią Wisłoujścia, docenieniem jego znaczenia dla historii Polski i Gdańska wyrażonego przyznaniem statusu Pomnika Historii RP, jest to miejsce wciąż zapomniane. O powodach i wyzwaniach stojących przed oddziałem Muzeum Gdańska rozmawiać będziemy w ramach programu “Czwartki w Muzeum Gdańska” z wybitnymi specjalistami: profesorem Piotrem Lorensem, profesorem Bogusławem Dybasiem oraz doktorem Grzegorzem Bukalem – mówi Waldemar Ossowski.
Wykłady oraz panel dyskusyjny są otwarte dla publiczności. Transmisja online na profilu gdańskiej Telewizji Senior na serwisie YouTube.
Program konferencji do pobrania
Twierdza Wisłoujście. Zapomniane miejsce pamięci
- Cykl: Czwartki w Muzeum Gdańska (99)
- Kiedy: 16 września 2021, godz. 17:00-18:30
- Gdzie: Ratusz Głównego Miasta, Wielka Sala Wety, ul. Długa 46/47
- Wstęp: wolny
- Dyskutanci:
- dr hab. Waldemar Ossowski, prof. UG (MG)
- prof. dr hab. inż. arch. Piotr Lorens (PG, BAM)
- prof. dr hab. Bogusław Dybaś (UMK)
- dr hab. inż. arch. Grzegorz Bukal (PG)
Andrzej Gierszewski
Muzeum Gdańska
